یکی از راههای شناخت شخصیتهای بزرگ، پرسشها و پاسخهای آنهاست. گاهی مردان بزرگ از شخصیتهای آینده دار و جوان در حضور دیگران سؤالاتی میکنند تا موقعیت والای آنان را به دیگران بفهمانند. امام علی علیه السلام از فرزندش امام مجتبی علیه السلام چند سئوال پرسید و آن حضرت نیز پاسخ داد: [بخش هایی از آن را با هم مرور می کنیم ]
حضرت علی علیه السلام از فرزندش امام حسن علیه السلام از موضوعاتی پرسید؛
امیرالمومنین(ع) : شرف چیست؟ امام مجتبی (ع) : خوش رفتاری با بستگان و تحمل بد رفتاری آنان
پرسید: پستی چیست؟ پاسخ داد: پستی یعنی آنکه دنبال جمع مال باشد و بهره ای به همسرش نرساند.
پرسید: بزدلی چیست؟ پاسخ داد: بی باکی و جسارت نسبت به دوستان و واهمه و ترس از دشمنان.
پرسید: بی نیازی چیست؟ پاسخ داد: بسنده نمودن شخص به آنچه که
خداوند روزی او ساخته، هر چند اندک باشد و در حقیقت بی نیازی واقعی، بی نیازی نفس است.
پرسید: گردن فرازی چیست؟ پاسخ داد: سرگرانی و درگیر شدن با بزرگان محترم جامعه.
پرسید: ذلت چیست؟ پاسخ داد: شیون بیهوده به هنگام واقعه ای ناگزیر.
پرسید: تکلف بیهوده چیست؟ پاسخ داد: سخن گفتن در آنچه به تو مربوط نیست.
پرسید: بزرگواری چیست؟ پاسخ داد: اینکه در بدهکاری هم، بخشنده باشی و از خطای دیگران درگذری.
پرسید: نا بخردی چیست؟ پاسخ داد: ستیز با امام [و معلم] خویش و اینکه صدایت را در برابر او بلند کنی.
پرسید: دوراندیشی چیست؟ پاسخ داد: بردباری زیاد و مرافقت با اطرافیان و زیر دستان.
پرسید: حرمان چیست؟ پاسخ داد: رها ساختن قسمتی که روزی توست. در حالی که به تو عرضه شده.
امیرالمومنین(ع) پرسید: سفاهت چیست؟ پاسخ داد: سفیه آن است که در مالش تصرفات احمقانه میکند و در حفظ آبروی خویش سهل انگار است. دشنام می شنود ولی [از زبونی] پاسخ نمیدهد و همواره نسبت به خویشاوندان و زیر دستان خویش، متهم به کوتاهی و کم کاری است.
علی (ع) فرمود: [آفرین فرزندم الحق که عالم و عاقل هستی] از رسول خدا (ص)
شنیدم که فرمود: «هیچ فقری بدتر از جهل و هیچ ثروتی فراتر از عقل نیست.»
سأل علی علیهالسلام ابنه الحسن: عن أشیاء .. قال: فما الشرف؟ قال: اصطناع العشیرة، و حمل الجریرة .. قال: فما اللؤم؟ قال: احراز المرء نفسه و بذله عرسه ... قال: فما الاخاء؟ قال: المواساة فی الشدة و الرخاء قال فما الجبن؟ قال الجرأة علی الصدیق و النکول علی العدو.. قال: فما الغنی؟ قال: رضی النفس بما قسم الله تعالی لها و ان قل و انما الغنی غنی النفس قال: فما المنعة؟ قال: شدة البأس و منازعة أعزاء الناس، قال: فما الذل؟ قال: الفزع عند المصدوقة... قال: فما الکلفة؟ قال: کلامک فیما لا یعنیک، قال: فما المجد؟ قال: أن تعطی فی الغرم و تعفو عن الجرم، قال: فما الخرق؟ قال: معاداتک امامک و رفعک علیه کلامک.. قال: فما الحزم؟ قال: طول الاناة و الرفق بالولاة.. قال: ترکک حظک و قد عرض علیک، قال: فما السفه؟ قال: الأحمق فی ماله و المتهاون فی عرضه، فیشتم فلا یجیب و المتهم بأمر عشیرته هو السفیه. فقال علی علیه السلام: سمعت رسول الله (ص) یقول: «لافقر أشد من الجهل، و لا مال أعود من العقل» http://ar.lib.eshia.ir/71810/1/237
مصادر : احقاق الحق، ج 19، ص 358
البدایة و النهایة (ابناثیر) ج 8، ص 44.
بحارالأنوار، ج 69، ص 194، ح 14.
تاریخ دمشق ابنمنظور، ج 7، ص 30.
تاریخ دمشق ترجمة الامام الحسن (ع) ص 166
تحف العقول ص 225.
تفسیر برهان، ج 4، ص 344.
حلیة الابرار، ج 3، ص 49، ب 8
حلیة الاولیاء، ج 2، ص 45.
کشف الغمة، ج 2، ص 142.
مجالس السنیة، ج 2، ص 244.
مستدرک الوسایل ج 12، ص 59، ح 5 / 13505، و ص 438، ح 4 و..
مسند الامام المجتبی علیه السلام، ص 677، ح 1، و ص 108، ح 28 و..
معانی الأخبار (صدوق) ص 401، ح 62، و ص 245، ح 3، ص 247، ح 1.
موسوعة المصطفی و العترة، ج 5، ص 113 و 116.
وسائل الشیعة، ج 9، ص 38، ح 10/11466، ب 5، و ج 11 و..
