پیامبر اکرم (ص) خطاب به علی(ع) فرمود:
یا علی ما عرف اللّه حق معرفته غیری و غیرک
و ما عرفک حق معرفتک غیر اللّه و غیری
ای علی! جز من و تو خداوند متعال را نشناخت به حقیقت شناختش
و جز خدا و من تو را نشناخت آن گونه که حق شناخت توست.
ابن عباس می گوید پیامبر اکرم(ص) فرمود:
لو ان الفیاض اقلام و البحر مداد و الجن حساب
و الانس کتاب ما احصوا فضائل علی بن ابی طالب
اگر انبوه درختان (و باغها) قلم، و دریا مرکب،
و تمام جنّیان حسابگر و تمام انسان ها نویسنده باشند
قادر به شمارش فضائل علی بن ابی طالب نخواهند بود.
پیامبر اکرم(ص) فرمود:
من احبّ ان ینظر الی آدم فی علمه و الی نوحٍ فی تقواه
و ابراهیم فی حلمه و الی موسی فی عبادته فلینظر الی علی بن طالب (ع)
هر کسی دوست دارد به دانش آدم و مقام تقوای نوح و بردباری ابراهیم
و به عبادت موسی بنگرد، باید به علی بن ابی طالب (ع) نظر بیندازد.
پیامبر اکرم(ص) می فرمود: من احبّ علیّاً فقد احبّنی...
هر کس علی را دوست بدارد به من محبّت ورزیده است.
و می فرمود: محبّک محبّی و مبغضک مبغضی
دوستدار تو دوست من است، و دشمن تو دشمن من.
شخصی از پیامبر اکرم (ص) پرسید:
یا رسول اللّه انّک تحبّ علیّاً؟
قال(ص) او ماعلمت انّ علیّاً منّی و انا منه
پرسید ای رسول خدا(ص) علی(ع) را دوست می داری؟
فرمود: مگر نمی دانی که علی از من و من از اویم.
ابن عباس روایت میکند پیامبر اکرم(ص) فرمود:
علیّ منّی مثل رأسی من بدنی
علی نسبت به من مانند سر است نسبت به بدن.
پیامبر اکرم (ص) فرمود:
اعلم امّتی من بعدی علیّ بن ابی طالب علیه السّلام
داناترین امّت من بعد من علی بن ابی طالب(ع) است.
عبداللّه بن مسعود می گوید پیامبر اکرم(ص) فرمود:
قسّمت الحکمة علی عشرة اجزاء فاعطی علی تسعة و النّاس جزءً واحدا
حکمت و دانش به ده جزء تقسیم شده است
و به علی نه قسمت آن و به سایر مردم یک دهم الباقی داده شده است.
عایشه درباره علی(ع) می گوید: هو اعلم النّاس بالسّنة
او داناترین مردم نسبت به سنّت پیامبر اکرم(ص) می باشد.
پیامبر اکرم(ص) بعد تزویج فاطمه به علی(ع) به دختر خود فرمود
زوّجتک خیر اهلی، اعلمهم علما و افضلهم حلما و اوّلهم سلما
ای فاطمه تو را به تزویج بهترین بستگانم و اهلم در آوردم
که از نظر دانش داناترین، و از نظر حلم و بردباری برترین
و از نظر اسلام اوّلین می باشد.
از ابن بریده روایت شده که پیامبر اکرم(ص) فرمود:
لکل نبی وصی و وارث و انّ علیا وصیی و وارثی
برای هر پیامبری جانشین و وارثی است،
و براستی علی جانشین و وارث من است.
در روایتی از پیامبر اکرم(ص) وارد شده
که خداوند به ملائکه اش فرمود:
اشهدکم انّه امام خلقی و مولی بریّتی
ای ملائکه شما را شاهد می گیرم که او (علی)
امام مخلوقم و سرپرست آفریده های من است.
عمروبن میمون از ابن عباس نقل نموده
که رسول خدا(ص) به علی(ع) فرمود:
انت ولی کل مؤمن بعدی
یا علی! تو بعد از من رهبر تمام مؤمنین هستی.
پیامبر اکرم(ص) فرمود:
علی مع القرآن و القرآن مع علی لن یفترقا
علی با قرآن است و قرآن با علی(ع) است
و هرگز آن دو از هم جدا نمی شوند.
مختصری از منابع شیعه و سنی
مناقب ابن شهرآشوب ج 3 ص 268
المناقب الخوارزمی ص 32
لسان المیزان عسقلانی ج 5 ص 62
میزان الاعتدال ذهبی ص 467
مسند الإمام الصادق ج 4 ص 24
فرائد السمطین جوینی ج 1 ص 19
ینابیع المودة باب 56 مناقب السبعون
امالی شیخ طوسی ص 416
ارشاد القلوب ج 2، ص 363
شرح تجرید الاعتقاد ص 221
کنزالعمّال متقی هندی ج11 ص622
کفایة الطالب الکرخی ص 332
حلیة الاولیاء ابی نعیم ج 1 ص 64
البدایة و النهایة ج 7 ص 346
مستدرک علی الصحیحین ج 3 ص 124
تاریخ الخلفاء سیوطی ص 173
مجمع الزوائد هیثمی ج 9 ص 135
یا علی مدد